Dywizjon "Ziemi Czerwieńskiej" 309

Dywizjon 309 Ziemi Czerwieńskiej został sformowany 8 października 1940 roku. Początkowo było to tzw. Dywizjon Współpracy. Pierwszym lotniskiem była baza Renfrew w okolicach Glasgow. Dowódcą dywizjonu mianowany został ppłk Zygmunt Pistl, zaś dowódcą brytyjskim W/Cdr. N. Mason. Literami kodowymi dywizjonu były "AR", zaś znakiem pilotów były granatowe szaliki. Gotowość operacyjną uzyskał 11 listopada, jednak zadania zaczął wykonywać dopiero 5 grudnia 1940 roku. W pierwszym okresie swojej działalności dywizjon wyposażony był w samoloty Westland Lysander, który nie posiadał mocnego uzbrojenia. W okresie użytkowania Lysander-ów zadaniem dywizjonu było przechwytywanie niemieckich samolotów. Jednak ze względu na w/w wadę maszyn, dywizjon nie mógł wykonywać efektownie swoich zadań i nie odniósł żadnego sukcesu.

W 1942 roku na skutek starzenia się sprzętu dywizjon został przezbrojony na samoloty typu North American Mustang Mk II. Był to pierwszy polski dywizjon uzbrojony w te samoloty. W następnym okresie 309. wykonywał loty zwiadowcze na terytorium Francji i Holandii. 15 lutego 1943 roku ppłk Pistl odchodzi z dywizjonu a na jego miejsce zostaje powołany mjr Jacek Piotrowski. Dowodzi on dywizjonem do dnia 15 października, kiedy to zastępuje go mjr Maciej Piotrowski (nieznany jest stopień ewentualnego pokrewieństwa). Pod koniec roku 1943 dowództwo RAF uważało, że samoloty typu Mustang mają zbyt mały zasięg, aby dolecieć z Wielkiej Brytanii do Norwegii. Kiedy przełożeni zignorowali wyliczenia, por. Lewkowicz postanowił dokonać nieautoryzowanego lotu do Norwegii. Po powrocie otrzymał on naganę za złamanie przepisów, ale jego wyczyn uznano za godny pochwały.

W okresie od lutego do października 1944 roku dywizjon używał starszych od Mustangów samolotów Hawker Hurricane. W kwietniu dowódcą dywizjonu zostaje kpt. Jerzy Gołko, a 9 września zastępuje go kpt. Antoni Głowacki. Od października na stan dywizjonu zaczynają znów wchodzić Mustangi MK III.

21 stycznia 1945 roku dywizjon odnosi swoje pierwsze zwycięstwo w tej wojnie. Podczas swobodnego wymiatania oznaczonego kryptonimem "Rodeo 416" por. Antoni Murkowski strąca Focke-Wulf-a Fw-190 D. Następnie 9 kwietnia piloci Dywizjonu 309 strącają 3 niemieckie myśliwce odrzutowe typu Messerschmitt Me-262. Są to ostatnie samoloty strącone przez PSP w II Wojnie Światowej. 7 sierpnia ma miejsce ostatnia zmiana na stanowisku dowódcy. Nowym S/Ldr zostaje kpt. Henryk Pietrzak, który dowodzi do momentu rozwiązania jednostki 6 stycznia 1947 roku.

Lista indywidualnych zestrzeleń pilotów Dywizjonu 309 "Ziemi Czerwieńskiej":
Ppor. Murkowski 2
Por. Gorzula 1
Por. Mendel 1